مقدمه:
ساختمان یا عمارت (Construction) یک اصطلاح عمومی به معنای هنر و دانشی است که برای تشکیل سیستماتیک اشیا، سیستمها یا سازمانها بوده و منشاء آن ساختار لاتین و نیزساختمان قدیم فرانسه است.
ساختمان از لحاظ ساختاری، از بخش های مختلفی تشکیل شده است، یک بخش از آن دیوار برشی یا دیوار مهاری است که به تفصیل به بررسی آن خواهیم پرداخت.
توانایی شناسایی انواع مختلف دیوارها در یک طرح سازهای یک مهارت اساسی است، اما دانش اینکه هر نوع دیوار منحصر به فرد است، نیز بسیار مهم میباشد.
هنگامی خواندن یک نقشه ، متوجه خواهیم شد که همه دیوارها یکسان نیستند و شامل دیوارهای برشی، دیوارهای باربر و دیوارهای معماری هستند.
در حالیکه ستونها و دیوارهای باربر، بارهای فشاری را تحمل کرده و باعث ایستاده نگه داشتن ساختمانها و انتقال بار فشاری سازه به فونداسیون و پی ساختمان میشوند، دیوار برشی باعث استحکام سازه در برابر نیروهای جانبی باد و فعالیتهای لرزهای میگردد
دیوار برشی چیست؟
دیوار برشی یک دیوار مهاری است که بصورت قطعات برشی جهت کنترل بارهای جانبی بر اثر وزیدن بادهای شدید و زمین لرزه، در ساختمان سازی ساخته میشود.
عملکرد دیوار برشی
دیوار برشی یک دیوار مهاری است که بصورت قطعات برشی جهت کنترل بارهای جانبی بر اثر وزیدن بادهای شدید و زمین لرزه، در ساختمان سازی ساخته میشود.
درک کلی ساختاری و فیزیک دیوارهای برشی ممکن است نیاز به آموزش مهندسی سازه را داشته باشد، ولیکن یک روش بسیار ساده برای درک و آشنایی از نحوهی عملکرد دیوارهای برشی، تصویرسازی یک مربع چوبی با چهار لبه، اساساً بصورت دو ستون و دو تیر است. این قاب می تواند وزن را از بالا فشردهسازی و تحمل کند، بدلیل اینکه هر باری که بر روی تیر بالایی قرار میگیرد از طریق ستونها به پایه مربع منتقل خواهد گردید.
اما اگر بیش از حد به طرفین آن فشار (نیروی جانبی) اعمال گردد، مربع بر روی خود میپیچد و فرو میریزد مگر اینکه توسط تکیهگاهها مهار گردد. دیوارهای برشی شامل این مهاربندها بوده و بهگونهای طراحی شدهاند که بر روی سازه فرو نمیریزند. در واقع دیوارهای برشی اطمینانی جهت استحکام سازه در برابر وزش باد خواهند بود.
هرچند پشتیبانی سازهای ساختمان به وسیله دیوارهای برشی انجام می گردد، اما یک مانع برای طراحی معماری برای معماران ایجاد میکند. این موضوع که آیا پشتیبانی در برابر نیروهای جانبی به لطف غلاف پوشاندن قاب است یا از طریق سایر مهاربندهای آن، هر پنجره یا درب باید از نظر مساحت کل دیوار برشی محدود باشد و حتی در برخی موارد اصلاً قابل استفاده نخواهد بود.
سازههای مورد نیاز دیوارهای برشی
تقریباً همه ساختمانها دارای دیوار برشی خارجی هستند، ولیکن دیوارهای برشی داخلی معمولاً در ساختمانهای بزرگتر و بلندمرتبه تحت وزش بادهای جانبی و نیروهای لرزهای به کاربرده میشوند. هرچه ارتفاع ساختمان بلندتر باشد، نیاز به دیوارهای برشی داخلی و سیستم مقاومت در برابر نیرویهای جانبی بیشتر خواهد بود.
بعنوان یک قانون کلی، مکان ایدهآل برای دیوارهای برشی در ساختمانهای بلندمرتبه و ساختمانهایی که به دیوار برشی احتیاج دارند، در مرکز هر نیمه ساختمان است. فراتر از آن، دیوارهای برشی باید بطور متقارت در اطراف محور مرکزی ساختمان ساخته شوند.
محل قرارگیری دیوار برشی
به عبارت دیگر، اگر در ضلع جنوبی ساختمان یک دیوار برشی وجود داشته باشد، بایستی یک دیوار برشی مشابه در بخش ضلع شمالی نیز وجود داشته باشد. همچنین اگر یک دیوار برشی در کنج جنوب غربی یک ساختمان باشد، یک دیوار برشی یکسان در سمت مخالف محور مرکزی، در بخش جنوب شرقی قرار میگیرد.
شناسایی دیوار برشی بر روی نقشه
در حالت کلی دیوارهای برشی بر روی نقشه ها توسط یک خط پر با یک خط نازکتر نمایش داده میشوند که غلاف را میپوشاند و معمولاً در یک برنامه جداگانه غلاف مشخص میشود.
انواع دیوار برشی
۱- قاببندی چوبی با گل میخهای عمودی و غلاف
۲- فولاد
۳- بریسهای مورب
۴- مومنت فریم